نظارت محتوا: دکتر رضا غلام نیا
مدیر گروه HSE دانشکده ایمنی و بهداشت دانشگاه شهید بهشتی
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی
مشاور ارشد و استراتژیک در حوزه یHSE
مشاور ارشد و استراتژیک حوزه ی ریسک
مولف چندین کتاب تخصصی در زمینه ایمنی و بهداشت و بیش از 80مقاله چاپ شده در مجلات داخلی و خارجی
مدرس بیش از 270 دوره تخصصی در زمینه های HSE و ایمنی و بهداشت حرفه ای
مدرس دوره: مهندس پدرام رستگاری
کارشناسی ارشد مدیریت ایمنی بهداشت محیط زیست (HSE)
رتبه یک کنکور وزارت علوم و بهداشت
کارشناس HSE پروژه ارزیابی ریسک شهرداری تهران
بازرس و کارشناس بهداشت دفاتر خدمات سلامت مناطق 1و12 تهران و کرمان
مشاور و مدرس دوره های HSE در موسسات آموزشی
مدرس دوره ها و کارگاه های آموزشی و پژوهشی
فهرست مطالب این دوره :
کاربرد مواد شیمیایی
روش های حفاظتی
انواع خطرات مواد شیمیایی
طبقه و درجه بندی و برچسب گذاری مواد
نماد ها و علائم هشدار دهنده
کمک های اولیه و الزامات آزمایشگاه
اقدامات کنترلی
***
این مطالب آموزشی برای کسانی در نظر گرفته شده است که میخواهند دانش خود را در مورد ایمنی مواد شیمیایی گسترش دهند. و توسط اشخاصی قابل استفاده است که در کار خود مواد شیمیایی را کنترل می کنند. نمایندگان ایمنی کارگران که به اطلاعات فیزیکی و شیمیایی مربوط به ماده خاصی احتیاج دارند ، یا بازرسان کارخانه که میخواهند به دنبال محدودیت هایی که برای قرارگیری در یک شغل است ، تصمیم بگیرند. و افرادی که به دیگران در زمینه استفاده از مواد شیمیایی راهنمایی و آموزش می دهند.
افراد معمولاً با مواد شيميایی متنوعی سر و کار دارند که بی‌اعتنائی به هشدارها و عدم رعایت اصول ایمنی عواقب ناگواری به دنبال خواهد داشت که در بعضی موارد قابل جبران هم نیست. کسانی که با مواد شيميایی سروکار دارند باید بدانند که انواع خطرات از جمله تخریب بافت‌ها و دستگاه‌های حياتی، سرطان‌زایی، جهش‌زایی، ایجاد حساسیت‌های مزمن و... و از سوی مواد شيميایی متوجه آن‌ها است، بنابراین آشنایی با نحوه صحيح کار با مواد شيميایی، خطرات و نحوه برخورد صحيح در مواقع بروز حادثه در آزمایشگاه امری کاملاً ضروری به شمار می‌رود.
ماده شیمیایی: تمام مواد اولیه، بینابینی و محصول است که در صنعت بکار رفته یا تولید می‌شوند. این مواد به شکل گاز، مایع یا جامد هستند که ممکن است مصنوعی یا طبیعی بوده و دارای منشأ گیاهی، حیوانی، معدنی یا آلی باشند.
ايمنی: ميزان يا درجه دور بودن از خطر يا شرايطي كه می‌تواند موجب مرگ، جراحت بدني، خسارت به اموال يا دارايي شود.
چرا مواد شیمیایی در محیط کار اهمیت دارند ؟
در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن، ﯾﮑﯽ از مهم‌ترین ﭼﺎﻟﺶﻫﺎ در برنامه‌های اﯾﻤﻨﯽ، ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﭘﯿﺸﮕﯿﺮي در ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎر اﺳﺖ. ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺟﺰء ﺿﺮوري زﻧﺪﮔﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﺰاﯾﺎي اﺳﺘﻔﺎده از آن‌ها و ﻣﻔﯿﺪ ﺑﻮدن آن‌ها ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﻣﻮاد در ﺳﻄﺢ وﺳﯿﻌﯽ ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻦ ﻣﻮاد از ﺳﻄﺢ آفت‌کش‌هایی ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺒﻮد ﻣﯿﺰان و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ داروﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي درﻣﺎن ﺑﯿﻤﺎريﻫﺎ مؤثرند و ﻣﺤﺼﻮﻻت پاک‌کننده ﮐﻪ ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺷﺮاﯾﻂ بهداشتی در زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرند، بسیار گسترده است. مواد شیمیایی کلید زندگی سالم و رفاه امروزی هستند.
همچنین مواد شیمیایی بخش مهمی از فرایندهای صنعتی مختلف را برای تولید محصولاتی تشکیل می‌دهند که اهمیت زیادی در استانداردهای جهانی زندگی دارند؛ بنابراین کنترل انتشار این مواد شیمیایی در محیط کار و نیز کنترل مواجهه شاغلین و محدود کردن میزان انتشار آن‌ها در محیط‌زیست، از وظایفی هستند که دولت‌ها و کارفرمایان باید در تلاش برای پرداختن به آن‌ها باشند.
ﻃﯿﻒ ﻣﺨﺎﻃﺮات ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ و از ﺧﺎﺻﯿﺖ سرطان‌زایی ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺧﻄﺮات ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺷﺘﻌﺎل، ﺧﻄﺮات زیست‌محیطی ﻣﺜﻞ آلودگی‌های ﮔﺴﺘﺮده و ﺳﻤﯿﺖ ﺑﺮاي آﺑﺰﯾﺎن ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ. ﻃﯽ ﺳﺎلﻫﺎي ﻣﺘﻤﺎدي اﯾﻤﻨﯽ ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﯾﮑﯽ از زﻣﯿﻨﻪﻫﺎﯾﯽ ﺑﻮده ﮐﻪ در ﺣﻮزه اﯾﻤﻨﯽ و ﺑﻬﺪاﺷﺖ حرفه‌ای ﺑﻪ آن ﺑﯿﺸﺘﺮ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.
مواد شیمیایی در محیط کار تا چه میزان مورد استفاده قرار می‌گیرند؟
تقریباً تمام محیط‌های کاری و در تمام بخش‌ها از مواد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻃﯿﻒ وﺳﯿﻌﯽ از ﮐﺎرﮔﺮان ﺑﺎﻟﻘﻮه در ﻣﻌﺮض آن ﻗﺮار دارﻧﺪ و ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺑﺎﻟﻘﻮه در ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﺸﺎﻏﻞ وﺟﻮد دارد. در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﯾﮏ وﺿﻌﯿﺖ ﺧﺎص ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﻣﻮاﺟﻬﻪ و ﻣﻘﺪار ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه، ﻣﺘﻐﯿﺮ اﺳﺖ،
در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ اﯾﻨﮑﻪ ﭼﻪ ﺗﻌﺪاد ﻣﺎده ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ در ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ دﺷﻮار اﺳﺖ؛ و از ﻃﺮﻓﯽ اﯾﻦ واﻗﻌﯿﺖ ﮐﻪ ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺮﮐﯿﺐ ﯾﺎﻓﺘﻪ در ﯾﮏ ﻣﺨﻠﻮط ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﻮﺿﻮع را پیچیده‌تر ﻣﯽﮐﻨﺪ. اﯾﻦ ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ عمداً برای اهداف تجاری تولید شده باشند. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل، در برنامه‌های ﭘﯿﺸﮕﯿﺮي و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎر در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺨﺎﻃﺮات ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ، ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﮐﻪ اﺧﺘﻼط ﻏﯿﺮ ﻋﻤﺪي ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ در ﻣﺤﻞ ﮐﺎر ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻧﺘﺸﺎر ﮔﺎزﻫﺎي مخاطره‌آمیز در ﻣﺤﯿﻂ ﺷﻮد.
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آن ﮐﻪ در ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻮارد ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﺛﺮات اﯾﻤﻨﯽ و ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ﺑﻪ ﮐﻔﺎﯾﺖ ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ ﻣﺨﻠﻮط ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮادي ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﮐﺎر ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺎﺷﺪ از ﻣﻮاردي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻨﺪرت در ﻗﺎﻟﺐ ﯾﮏ ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻮرد آزﻣﺎﯾﺶ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. اکثر کارگران به جای مواجهه با یک ماده شیمیایی خاص در معرض مواجهه با مخلوطی از مواد شیمیایی قرار دارند؛ بنابراین کنترل مواجهه با مخلوط مواد شیمیایی برای یک برنامه حفاظتی مؤثر، حیاتی است.
ادامه آموزش این مطلب را به صورت فابل زیپ دانلود کنید
مشخصات فایل: آموزش ویدیویی(با کیفیت1080) به همراه فایلpdf
آپدیت دوره : در صورت به روز رسانی فایل آپدیت شده در اختیار شما قرار میگیرد.
