ماشین آلات و تجهیزاتی که در محیط کار استفاده می شوند به علت نقش مهمی که دارند باید باید به درستی استفاده شده و سالم باشند تا خطر حوادث و آسیب رسیدن به سلامتی کارکنان آن ها به حداقل رسیده و نیروی کار در امنیت باشد. بر اساس قوانین سلامت و امنیت، کارفرمایان وظیفه تضمین سلامت کارکنان را دارند و باید تمام تلاش خود را در راستای به حداقل رساندن خطرات انجام دهند. برای رسیدن به ایمنی ماشین آلات، کارفرمایان وظایفی دارند که باید آن ها را به خوبی انجام دهند و کنترل کنند تا نیروی کار در وضعیت ایمن تری کار کند.
بعد از انقلاب صنعتی استفاده بشر از ماشین الات صنعتی رو به افزایش گذاشت. با پیشرفت تکنولوژی و ایجاد ماشین الات و دستگاه های جدید، حوادث وآسی های فردی ماشی از کار هم به همین میزان افزایش یافته است و باعث شده تا دست اندرکاران درزمینه حفاظ گذاری قسمت های مختلف و جلوگیری از حوادث اقداماتی انجام دهند.
طبق آمارهای موجود در حوادث کارگری بیسترین حوادث مربوز به کار با ماشین آلاتی هستند که دارای قسمت های گردنده و متحرک هستند. مسئله ایمنی و حفاظت ماشین آلات از اولین مسائل ایمنی بوده که برای آن قوانین و مقرراتی وضع شده است درایین نامه های حفاظت و بعداشت کار نیز به طور صریح به آن پرداخته شده است.
در ارتباط با ماشین الات و ابزار، خطرزدایی ابتدا می بایست در هنکام ساخت و طراحی ماشین اعمال شود و در فاز دوم بر روی قسمت های خطرناک که در ارتباط با شغل می باشند انجام شود. ماشین ها وابزاری که در صنعت مورد استفاده قرار میگیرند انواع و اقسام مختلفی دارند که هرکدا از آنها تنوع خاص خود را دارد. بنابراین برای حفاظت از همهی ماشین آلات نمی توان برنامه مشخصی پیشنهاد داد اما رعایت یکسری اصول کلی مارا از ایمن بودن مطمئن میسازد.
هر قطعه از ماشین آلات خطرات مکانیکی و غیر مکانیکی منحصر به فرد خود را دارد. ماشینها میتوانند صدمات مختلفی از ساییدگیهای جزئی، سوختگی یا بریدگیها گرفته تا آسیبهای شدید مانند شکستگی، پارگی، آسیبهای خرد شدن یا حتی قطع عضو را ایجاد کنند. یکی از راه های ایجاد ایمنی برای ماشین آلات حفاظگذاری آنها میباشد. که به صورت خلاصه حفاظ ها به این سه دسته تقسیم میشوند:
حفاظ های ثابت :حفاظ های دائمی که دسترسی به منطقه خطر را کاملا محدود میکنند.ایمنی این خفاظ ها به حدی باید باش که به راحتی و با وسایل معمولی باز نشوند این دسته حفاظ ها از دید ایمنی بهترین حفاظ محسوب میشوند.
حفاظ های خودکار: عملکرد این حفاط ها با نیروی محرک ماشین ارتباط مستقیم دارد. یعنی به هنگام به کار افتادن ماشین، خفاظ نیز به کار میفتد
حفاظ های درگیرشونده: این دسته حفاظ ها به دو صورت مکانیکی و الکتریکی مانع دسترسی کارگر به منطقه خطر میشوند. تا به کار نیفتادن این حفاظ ها ماشین کار نخواهد کرد.
داشتن درک درستی از نحوه کار یک ماشین، و اینکه چگونه محافظ ها می توانند از شما محافظت کنند، منجر به کاهش خطر آسیب می شود.
انواع خطرات
طیف گسترده ای از حرکات و اقدامات مکانیکی ممکن است برای کارگرانی که در اطراف ماشین آلات کار می کنند یا کار می کنند خطراتی ایجاد کند. سه نوع اساسی از حرکات و اعمال مکانیکی خطرناک عبارتند از:
حرکات خطرناک:از جمله قطعات چرخشی ماشین، حرکات رفت و برگشتی (قطعات لغزشی یا حرکات بالا/پایین)، و حرکات عرضی (مواد در حال حرکت در یک خط پیوسته).
نقاط عملیاتی: مناطقی که دستگاه برش داده، شکل می دهد، سوراخ می کند یا خم می کند که از طریق آن تغذیه می شود
نقاط پینچ و نقاط برشی : ناحیه ای که بخشی از بدن یا لباس می تواند بین یک قسمت متحرک و یک جسم ثابت گیر کند. این شامل دستگاههای انتقال نیرو مانند فلایویلها، قرقرهها، تسمهها، زنجیرها، کوپلینگها، دوکها، بادامکها، چرخدندهها، میلههای اتصال و سایر اجزای ماشین میشود که انرژی را انتقال میدهند
همچنین خطرات غیرمکانیکی وجود دارد که می تواند به اپراتور ماشین یا پرسنل کار در مجاورت ماشین آلات آسیب برساند. این خطرات عبارتند از: تراشه های پرنده، تراشه ها یا زباله ها. پاشش، جرقه یا اسپری که هنگام کار دستگاه ایجاد می شود. با استفاده از محافظ ماشین و پوشیدن استفاده از تجهیزات حفاظت فردی مورد نیاز (PPE) می توان از این خطرات جلوگیری کرد.